Czym są zaburzenia osobowości?
Zaburzenia osobowości to zaburzenia psychiczne charakteryzujące się rozwojem patologicznych form osobowości, są związane z nie przystosowawczymi wzorcami reakcji (zachowań, myśli, emocji) człowieka na środowisko i samego siebie. Osoba dotknięta zaburzeniem/-ami osobowości doświadcza trudności w codziennym funkcjonowaniu m.in poprzez zniekształcenia poznawcze w myśleniu np. widzenie siebie, ludzi i świata w sposób stronniczy, zafałszowany i często negatywny. Osoby cierpiące na zaburzenia osobowości mogą mieć trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu satysfakcjonujących relacji interpersonalnych, a ich zachowanie może prowadzić do poważnych konfliktów z innymi ludźmi. Człowiek dotknięty zaburzeniami osobowości wykazuje się brakiem elastyczności, przejawia problemy z niedopasowaniem własnych potrzeb i sposobu ich realizacji oraz trudnościami w dostosowaniu się do grupy, przez co ciężej jest mu odnaleźć się w pracy, szkole lub życiu codziennym. Charakterystycznymi cechami pacjentów z zaburzeniami osobowości mogą być m.in.: negatywne nastawienie do świata, innych ludzi, samego siebie, wycofanie, nadmierna chęć kontroli innych.
W klasyfikacji chorób DSM V Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wymienia się 10 typów zaburzeń osobowości, są to: borderline, narcystyczne, histrioniczne, paranoiczne, antyspołeczne, schizoidalne, schizotypowe, unikające, osobowości zależnej, obsesyjno-kompulsywne. Oprócz wyżej wymienionych, istnieją również mieszane zaburzenia osobowości. W zależności od typu zaburzenia, obserwuje się różne ich symptomy np. przy zaburzeniach osobowości unikającej czy zależnej, występuje duży poziom lęku czy stronienie od zmian. W zaburzeniach typu borderline czy histronicznych pacjenci przejawiają radykalne postawy, bądź znaczne wycofanie, zaś w zaburzeniach schizoidalnych czy paranoicznych, zachowują się w sposób ekscentryczny, niespokojny i okazują dużą podejrzliwość w stosunku do otoczenia.
Zaburzenia osobowości wymagają profesjonalnego leczenia psychoterapeutycznego, które może być objęte dodatkowo farmakoterapią. Są one trudne do zmiany i wymagają długoterminowej pracy psychoterapeutycznej, a tym samym regularnych wizyt u specjalisty.
Pomocy psychoterapeuty w walce z zaburzeniami osobowości
Jak rozpoznać zaburzenia osobowości:
Rozpoznanie zaburzeń osobowości może być trudne w zdiagnozowaniu, ponieważ symptomy te mogą być podobne do innych chorób bądź zaburzeń psychicznych oraz mogą wynikać z różnych czynników. Oto kilka objawów, które mogą pomóc w rozpoznaniu zaburzeń osobowości:
- Stałe wzorce zachowań i myślenia: osoby z zaburzeniami osobowości zwykle wykazują dysharmonijne wzorce zachowań i postawy, które w negatywny sposób utrudniają jej działanie w różnych sferach życia, są szkodliwe dla funkcjonowania danej osoby i/lub jej relacji z innymi ludźmi (np. silne emocje, nadpobudliwość, agresywność, krzykliwość czy roszczeniowość).
- Długotrwały wzorzec nieprawidłowego funkcjonowania: ważny jest czynnik czasowy, osoba taka przez długi okres czasu nie radzi sobie ze swoim zachowaniem, emocjami i myślami. Zaburzenia te najczęściej rozwijają się w dzieciństwie/młodości i utrzymują się w dorosłości.
- Brak elastyczności: przy zaburzeniach osobowości pacjent ma trudności z dostosowaniem się do zmieniających się sytuacji i otoczenia. Reaguje na zmiany (biernością bądź nadmierną pobudliwością), podświadomie wybiera miejsca, relacje, które stanowią dla niego źródło zranienia. Mogą to być np. miejsce pracy, towarzystwo czy relacja z partnerem. Osoby te nie mają wytworzonych konstruktywnych sposobów radzenia sobie z trudnościami dlatego często odtwarzają te same wzorce zachowań.
- Problemy interpersonalne: osoby z zaburzeniami osobowości często mają trudności w utrzymywaniu zdrowych relacji interpersonalnych, są niedostosowanie do sytuacji społecznych. Zaburzenia osobowości mogą powodować znaczny dyskomfort lub trudności w codziennym funkcjonowaniu, w tym w pracy, szkole lub w relacjach z innymi np. poprze brak podporządkowania normą czy nie zwracanie uwagi na emocje innych, trudnościach w słuchaniu uwag innych oraz z współpracą z nimi.
- zaburzenia powodują złe samopoczucie u osoby – uczucie odmienności, dziwaczności, nierozumienia.
Bardzo ważne jest, aby przy rozpoznawaniu zaburzeń osobowości wykluczyć uszkodzenia bądź choroby mózgu czy inne zaburzenia.
Należy zaznaczyć, że mogą występować także mieszane zaburzenia osobowości z cechami niektórych specyficznych zaburzeń osobowości, które poprzez niski stopień nasilenia objawów nie można zdiagnozować jako bardziej określonego rozpoznania. Ważne jest, aby skonsultować się z psychiatrą celem diagnozy zaburzeń osobowości, oraz zgłosić się do psychoterapeuty celem podjęcia psychoterapii. Jeśli odczuwasz trudności wynikające ze swojego zdrowia psychicznego lub jeśli podejrzewasz, że ktoś z twojego otoczenia może cierpieć na zaburzenia osobowości warto zgłosić się po pomoc. Zaburzenia osobowości wymagają długoterminowej terapii.
Napisz do Mnie
Jeśli cierpisz na zaburzenia osobowości, nie wahaj się szukać pomocy.
Nie bądź sam z tym problemem - zacznij działać już teraz i popraw jakość swojego życia.
Dlaczego
Warto skorzystać z pomocy psychoterapeuty?
Warto skorzystać z pomocy psychoterapeuty przy zaburzeniach osobowości, ponieważ osoba borykająca się z nimi nie wie jak sobie pomóc. Potrzebna jest druga osoba w postaci psychoterapeuty, która będzie wskazywać co w zachowaniu osoby zaburzonej jest trudne, niebezpieczne, skłaniające do odrzucenia. Istotna jest identyfikacja problemu leżącego u podstaw zaburzenia. Ważne jest, aby pacjent starał się zmienić swój sposób myślenia i zachowania oraz poszukiwał rozumienia swojego funkcjonowania. Psycholog bądź psychiatra może pomóc w dokładnej diagnozie rodzaju zaburzenia osobowości. Rokowania przy zaburzeniach osobowości różnią się w zależności od ich rodzaju. Pozytywne wyniki leczenia zależą m.in. od trwałości danych cech i motywacji do leczenia pacjenta. Warto jednak pamiętać, że leczenie zaburzeń osobowości może być długotrwałe i wymagać cierpliwości, systematyczności i zaangażowania ze strony pacjenta. Psychoterapia może być skuteczna, ale wymaga czasu i pracy, aby przynieść zmiany.