Czym jest współuzależnienie

Współuzależnienie jest utrwaloną reakcją przystosowawczą na w trudną, niszczącą i długotrwałą sytuację związaną z patologicznymi zachowaniami dotyczącymi uzależnienia osoby bliskiej najczęściej partnera bądź małżonka. Uzależnienie członka rodziny (tj. alkoholizm, nadużywanie narkotyków, leków, hazard i innych szkodliwych zachowań ), które z czasem rozwija się i coraz silniej wpływa bezpośrednio na cały system rodzinny. Członkowie rodziny żyją w przewlekłym napięciu, który skłania ich do chęci wprowadzenie równowagi w domu i pomocy osobie uzależnionej, niestety działania, zachowania i postawy, które mają rzekomo pomagać osobie chorej często przynoszą odwrotny skutek, a życie osoby współuzależnionej zaczyna koncentrować się wokół osoby wprowadzającej dysfunkcję w domu rodzinnym. Narastające problemy związane z uzależnieniem skłaniają członków rodziny do szukania sposobów pozwalających przetrwać permanentny stres, braku stabilizacji i poczucia bezpieczeństwa.

Współuzależnienie rozumiane jest jako zaburzona adaptacja do trudnej sytuacji, poprzez utrwalenie specyficznych wzorców funkcjonowania i reagowania, które rozwijają się w okresie utrzymywania relacji z osobą uzależnioną. Osoby współuzależnione stosują różne strategie zaradcze, aby poradzić sobie ze stresującymi wydarzeniami związanymi z uzależnieniem. W miarę rozwoju współuzależnienia nasilają się destrukcyjne mechanizmy adaptacyjne, które służą utrzymaniu równowagi w rodzinie, jednocześnie powodują negatywne konsekwencje u osoby współuzależnionej tj. pogorszone funkcjonowanie psychospołeczne czy wyniszczanie stanu zdrowia np. poprzez nasilenie zaburzeń psychosomatyczny (nerwice, stany lękowe i depresyjne, wahania nastrojów, niestabilność emocjonalna, samotność, uczucie pustki, poczucie niemożności rozstania się, trudności w rozpoznawaniu i realizacji własnych potrzeb i pragnień , odczuwanie obniżenia jakości życia, czasem nadużywanie leków, alkoholu bądź innych substancji psychoaktywnych lub zakłócenia funkcji poznawczych – zagubienie, odczucie chaosu, brak sensu i celu w życiu, zakłócenie wzorców normy i zdrowia, nierealistyczne oczekiwania.

Osoby współuzależnione mogą przejawiać:

-nadmierną koncentrację swoich myśli, zachowań i emocji wobec osoby uzależnionej
-minimalizację bądź zaprzeczanie problemom, usprawiedliwiają zachowania uzależnionego
-ukrywanie swoich doświadczeń i sytuacji problemowych przed innymi
– chęć kontroli osoby bliskiej wobec uzależnienia (np. w przypadku alkoholizmu: próby ograniczenia sytuacji alkoholowych, sprawdzanie ilości wypitego alkoholu, wylewanie alkoholu, zamykanie osoby pijącej, aby nie wyszła z domu, odbieranie karty płatniczej czy pieniędzy itd.)
-nadopiekuńczość i branie odpowiedzialności za łagodzenie konsekwencje uzależnienia np. kłamie pracodawcy, że uzależniony jest chory, płaci długi, opiekuje się osobą na np. kacu, kładzie do łóżka, myje, karmi itd.
-przejmuje za osobę uzależnioną obowiązki domowe, które ona zaniedbuje
– życie ciągłym lęku i niepokoju przed odrzuceniem. Osoby współuzależnione często obawiają się, że jeśli nie będą w stanie pomóc uzależnionemu bliskiemu lub spełnić jego / jej wymagań, zostaną porzucone. Często czują się odpowiedzialne za nastrój i emocje swoich bliskich.
-utrata własnej tożsamości przez ciągłe zajmowanie się osobą uzależniona a tym samym lekceważeniem i omijaniem swoich potrzeb, emocji i pragnień.

Współuzależnienie jest diagnozowane wyłącznie u osoby dorosłej, takiej która potencjalnie jest w stanie wyjść z sytuacji, natomiast syndrom współuzależnienia nie dotyczy dzieci czy rodziców. Objawy syndromu współuzależnienia mogą być dla osoby współuzależnionej trudne do uchwycenia ponieważ oparte są o troskę i miłość do osoby uzależnionej, dlatego mogą przez dłużysz czas być w nieświadome, że ten stan jest zagrażający i wyniszczający dla nich samych.